Waarschijnlijk realiseer je je dat niet, maar er vertrekt bijna elke dag een raket naar de ruimte. De meeste aandacht krijgen de ruimtevaartuigen die naar het International Space Station gaan om astronauten te brengen en te halen. Toch is dat maar een klein gedeelte van wat er per jaar de ruimte in geschoten wordt. Al deze missies laten veel ruimteafval achter.
Troep
De meeste missies laten iets achter in een baan om de aarde in de vorm van een satelliet. Deze zorgt voor communicatie, onderzoek naar de ruimte of de aarde of er zijn militaire achtergronden.
Al deze lanceringen laten afval achter in twee delen. Zoals je misschien wel eens gezien hebt op televisie of YouTube worden delen van de raket afgestoten. Sommige landen in de oceaan andere verbranden in de dampkring.
Het tweede deel van het afval is wanneer de satelliet zijn tijd er op zit en langzaam richting de dampkring wordt getrokken om daar te verbranden.
Daarnaast is er ook heel veel afval dat doelloos rondzwerft in een baan om de aarde. Hier kom ik straks nog op terug.
Wegkijken
Je zult jezelf misschien wel afvragen ‘waarom is dit een probleem?’. De ruimte is groot, de naam zegt het al en het verbrand op een gegeven moment toch in de dampkring? Wat is het probleem?Het is een logische redenering, maar ik zou het artikel niet schrijven wanneer er toch een ‘maar’ is.
De meeste lanceringen brengen een satelliet in een baan om de aarde. En dat is een vrij beperkte ruimte in de ruimte, deze ligt tussen de 160 en 2000 kilometer. Al deze apparaten moeten daar blijven, omdat ze anders hun werk niet kunnen doen. Een communicatiesatelliet die te ver van de aarde afstaat kan zijn signalen niet ontvangen en doorgeven. Hetzelfde geldt voor de satellieten die ons laten navigeren. Hoe voller het daar wordt met werkende satellieten en ruimteafval, hoe groter de kans op een ongeluk.
Even ter illustratie, SpaceX lanceert satellieten vanuit het Starlink programma. Deze zorgen voor een internetverbinding die onafhankelijk is van de masten op de grond. Tot nu toe heeft SpaceX er 6000 gelanceerd, maar dat moeten er 42000 worden.
En dan hebben we het nog maar over een bedrijf. We weten dat ook China een dergelijk netwerk wil aanleggen in de ruimte. Daarnaast komen er steeds meer bedrijven die de ruimte gaan opzoeken om geld te verdienen. Elke dag wordt het voller en voller.
Botsing
De kans op een botsing wordt steeds groter. Het ISS heeft al meer dan 30 keer een manoeuvre moeten maken om een botsing te voorkomen. Vergeet niet dat de snelheid van een stuk ruimteafval 28.000 km/per uur kan zijn. Met die snelheid is zelfs een schroefje van een paar centimeter een projectiel.
Een enkele botsing zou misschien het probleem niet zijn. Auto’s knallen ook wel eens op elkaar. Het gaat om de kettingreactie die een dergelijke botsing veroorzaakt. De puin die daarbij vrij komt, vliegt ook weer alle kanten op en kan andere satellieten raken. En ga zo maar door.
Verbranden in de dampkring
Hoewel ‘we’ het laten verbranden in de dampkring een prima oplossing vinden, blijkt dat niet zonder consequenties te zijn. Uit een onderzoek van de University of Southern California blijkt dat satellieten die verbranden vervuilende stoffen zoals aluminiumoxide achterlaten in de atmosfeer.
Ook zouden deze verbrandingen de ozon laag kunnen beschadigen. Hierdoor kan de UV-straling van de zon weer meer schade aanrichten op aarde.
Wat kunnen we er aan doen en wat doen we eraan
De eerste stap naar een oplossing is altijd de erkenning dat er een probleem is, en die is er. De lang verwachte commerciële ruimterace die is er opeens en de regelgeving is daar nog niet op aangepast.
We zijn natuurlijk blij met de herbruikbare raketten van Elon zijn SpaceX. Laten we eerlijk zijn, die zijn er zodat het lanceren goedkoper kan worden en we dus meer satellieten in een baan om de aarde kunnen brengen. Het een heft het andere op.
Ruimtevuilniswagen
In Japan is er een bedrijf met de naam Astroscale. Het doel van dit bedrijf is het ontwikkelen van een techniek waarmee ruimteafval kan worden gevonden en opgeruimd. ADRAS-J is de eerste stap in deze reis. Met deze satelliet is Astroscale erin geslaagd een stuk ruimteafval op te sporen en te inspecteren.
De eerste taak was het opsporen van het stuk puin. Dat is niet eenvoudig, want het puin zendt geen signaal uit. ADRAS-J vond een oude raket die al 15 jaar rond zweeft in een baan om de aarde. De satelliet heeft een 360 graden inspectie gedaan van het stuk ruimteafval. Met deze inspectie kan het de staat van het afval inspecteren, maar ook hoe snel het roteert om zijn assen.
De volgende stap van Astroscale is bedenken hoe en op welk manier men deze stukken metaal kan ‘pakken’ en verwijderen uit de baan rond de aarde. Ze zijn er dus nog lang niet.
